Nieistniejące kościoły Krakowa

Kościół św. Kazimierza (reformatów)

Był to chyba najkrócej istniejący kościół spośród omawianych na tej stronie. Znajdował się on tuż za murami miejskimi, u wylotu dzisiejszej ul. Kapucyńskiej (w rejonie obecnego budynku Zespołu Szkół Ekonomicznych). Zbudowany został dla reformatów, którzy zostali sprowadzeni do Polski w latach 1621–1622 (sprzyjał im m.in. biskup krakowski Marcin Szyszkowski). Posesję pod kościół kupiła dla nich od alchemika Michała Sędziwoja Krystyna ze Zborowskich Grochowska. Początkowo urządzono tu kaplicę, refektarz i niewielką infirmerię oraz mieszkania dla zakonników (klasztor miał być drewniany). W 1628 r. położono fundamenty pod kościół, ale jego budowa z powodu kłopotów finansowych trwała jeszcze kilkanaście lat. Problemy finansowe pomogła pokonać Zuzanna Amendówna, majętna i pobożna mieszczka krakowska, córka dzierżawcy kopalni olkuskich. W 1638 r. ukończono prezbiterium, a cały kościół oddano do użytku w roku 1640. Przy klasztorze istniało studium filozofii i teologii, ale liczba kleryków nie przekroczyła dziesięciu, więc w 1644 r. przeniesiono je do Lwowa. W Krakowie natomiast założono w to miejsce gimnazjum i tzw. dyrektorium dla neoprofesów (rodzaj szkoły średniej przygotowującej do studiów teologicznych). W dniach 25–26 września 1655 r., zaledwie po piętnastu latach istnienia, kościół został spalony podczas oblężenia Krakowa przez Szwedów, na rozkaz Stefana Czarnieckiego dowodzącego obroną miasta. Resztki kościoła zburzyli Szwedzi wiosną 1656 r.

Po „potopie” rada miejska ze względów bezpieczeństwa nie zgodziła się na powrót reformatów pod mury miejskie, w dotychczasowe miejsce. Nie zgadzała się także na to, by osiedlili się oni w obrębie murów miejskich (z uwagi na zbyt dużą liczbę klasztorów), jednak mimo tego, za zgodą sejmu, nowy kościół reformatów (pod tym samym wezwaniem) wraz z klasztorem powstał właśnie w mieście, przy dzisiejszej ul. Reformackiej. Tam też, przy tęczy, znalazł się przekazany testamentem Amendówny z 1644 r. obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem (pierwotnie znajdował się w kaplicy poprzedniego kościoła, w której fundatorka została pochowana).


portret Zuzanny Amendówny z poł. XVIII w., w tle ufundowany przez nią kościół reformatów (Kraków europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257–1791. Katalog wystawy, s. 556)	obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, ufundowany przez Zuzannę Amendównę, obecnie w istniejącym kościele reformatów przy ul. Reformackiej

Bibliografia

Andrzej Haratym, Kraków (z miastami Kazimierzem i Kleparzem oraz przedmieściami i najbliższą okolicą) [w:] Mirosław Nagielski, Krzysztof Kossarzecki, Łukasz Przybyłek, Andrzej Haratym, Zniszczenia szwedzkie na terenie Korony w okresie potopu 1655–1660, Warszawa 2015, s. 325–373.

Kraków europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257–1791. Katalog wystawy, Kraków 2007.

Michał Rożek, Urbs celeberrima. Przewodnik po zabytkach Krakowa, Kraków 2006.

Amendówna, Zuzanna [w:] Encyklopedia Krakowa, Warszawa-Kraków 2000, s. 13.

Reformaci, franciszkanie-reformaci, Bracia Mniejsi [w:] Encyklopedia Krakowa, Warszawa-Kraków 2000, s. 838–839.

Dzieje Krakowa, red. Janina Bieniarzówna, Jan Marian Małecki, t. II: Janina Bieniarzówna, Jan Marian Małecki, Kraków w wiekach XVI–XVIII, Kraków 1994.

Franciszek Klein, Barokowe kościoły Krakowa, „Rocznik Krakowski”, t. 15: 1913, s. 97–204.

Piotr Jacek (Hiacynt) Pruszcz, Kleynoty stołecznego miástá Krakowa, albo koscioły, y co w nich iest widzenia godnego y znácznego, przez Piotra Hiacyntha Prvszcza, krotko opisane, Powtornie záś z pilnośćią przeyźrzáne, y do druku z additámentem nowych Kośćiołow y Relikwii S. podane, z pozwoleniem Zwierzchnośći Duchowney, Kraków 1745.

2000–2024 Grzegorz Bednarczyk

Materiały z tej strony są objęte prawami autorskimi – zajrzyj do informacji na ten temat.